عناب (با نام علمی Ziziphus jujuba) میوه‌ای با خواص دارویی و تغذیه‌ای فراوان است که در طب سنتی به‌ویژه در چین، ایران و برخی کشورهای آسیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میوه کوچک، شیرین و کمی ترش است و به صورت تازه، خشک‌شده یا فرآوری‌شده مصرف می‌شود.
انواع عناب
عناب در گونه‌ها و ارقام مختلفی کشت می‌شود که برخی از معروف‌ترین انواع آن عبارتند از:
1. عناب چینی (Ziziphus jujuba Mill.)
– رایج‌ترین نوع عناب است و در چین، ایران و دیگر مناطق گرمسیری کشت می‌شود.
– میوه آن شیرین و آبدار است و در دو نوع تازه و خشک مصرف می‌شود.
2. عناب هندی (Ziziphus mauritiana)
– به نام “بربری” یا “انگور هندی” نیز شناخته می‌شود.
– میوه آن کمی ترش‌تر و کوچک‌تر از عناب چینی است.
3. عناب وحشی (Ziziphus spina-christi)
– به نام “سدر” یا “کنار” نیز معروف است.
– بیشتر در مناطق گرمسیری مانند آفریقا و خاورمیانه رشد می‌کند.
– میوه آن کوچک و ترش‌مزه است و در برخی مناطق برای مصارف دارویی استفاده می‌شود.
4. عناب قرمز و عناب سیاه
– برخی ارقام عناب رنگ تیره‌تر یا متمایل به قرمز دارند که ممکن است خواص آنتی‌اکسیدانی بیشتری داشته باشند.
خواص دارویی و سلامتی عناب
عناب سرشار از ویتامین‌ها (مانند ویتامین C، A و گروه B)، مواد معدنی (کلسیم، پتاسیم، آهن)، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌هاست. برخی از مهم‌ترین خواص آن عبارتند از:
1. تقویت سیستم ایمنی
– به دلیل ویتامین C بالا، به مقابله با عفونت‌ها کمک می‌کند.
2. کمک به خواب و آرامش
– در طب سنتی چین، از عناب برای کاهش استرس و بهبود بی‌خوابی استفاده می‌شود.
3. بهبود گوارش
– فیبر موجود در عناب به درمان یبوست و سلامت روده کمک می‌کند.
4. سلامت قلب و عروق
– پتاسیم و آنتی‌اکسیدان‌های آن به تنظیم فشار خون و کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می‌کنند.
5. خاصیت ضدسرطانی
– ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی آن ممکن است در پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی مؤثر باشند.
6. کمک به کاهش وزن
– به دلیل کالری پایین و فیبر بالا، می‌واند در رژیم‌های لاغری مفید باشد.
7. درمان کم‌خونی
– آهن و فسفر موجود در آن به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند.
8. سلامت پوست و ضدپیری
– آنتی‌اکسیدان‌های آن باعث کاهش چین‌و‌چروک و بهبود آکنه می‌شوند.
نحوه مصرف عناب
تازه: به صورت میوه خام مصرف می‌شود.
–خشک‌شده: مانند خرما در ترکیب با چای یا به تنهایی استفاده می‌شود.
دم‌کرده: جوشانده عناب برای تسکین گلودرد و سرماخوردگی مفید است.
پودر عناب: در برخی مکمل‌های دارویی و ماسک‌های پوستی کاربرد دارد.
